Waarom feedback ontvangen op je verhalen zo lastig is en hoe je daarmee kunt omgaan

Gastblog door Barbara van Dijk

Omgaan met feedback

Als schrijfcoach, redacteur van de feedbackclub LetterSpinsels en schrijfster, weet ik hoe lastig het is om met feedback om te gaan. Heb je zo je best gedaan op een verhaal en dan krijg je er allerlei kriti­sche reacties op. Je ervaart de feedback als een persoonlijke aanval op de inhoud, op je geestelijk kindje dat opgepoetst in de wieg ligt. Klaar voor het kraambezoek dat zich over de wieg buigt, je kindje prijst en vervolgens op­merkt dat het jammer is van die flaporen, gevolgd door advies hoe je dat kunt corrigeren. Als trotse en kwets­bare ouder, voel je je teleurgesteld, afgewezen. Onzeker.

Hoe feedback je onderuit kan halen

Als schrijver kan het demotiverend en remmend werken. Of je schiet in de verdediging en troost jezelf door te zeggen dat de feedbackgever er niets van begrijpt. Hoe mooi de reacties ook verpakt zijn, ze geven het signaal af dat je niet goed kan schrijven. Nog niet goed genoeg. In de ogen van de uitgever of feedbackgever tegen wie je opkijkt. Je durft je niet meer zo kwetsbaar op te stellen, wordt huiverig voor feedback of stopt zelfs helemaal met schrijven. En dat is zó jammer. Want wat je te zeggen hebt, kan heel interessant zijn.

Hoe kan je die negatieve emoties voorkomen?

Feedback kun je ook zien als een cadeautje. Een kans om iets te leren. Je kunt het aannemen en er je voordeel mee doen. Iedere schrijver wil graag dat zijn werk gelezen wordt. Schrijven op een manier dat de lezer in de verleiding gebracht wordt om er van alles bij te denken, waardoor het lezen een intense ervaring wordt en er ook emoties wor­den losgewoeld in degene die met het verhaal in de hand zit, vereist schrijfvaardigheid. Talent is aangeboren, maar goed schrijven is een vak waarbij behoorlijk wat schrijftechniek komt kijken. En die techniek is aan te leren. Als feedbackgevers die deze weg zelf ook gegaan zijn, jou daarbij willen helpen, is dat een cadeautje.

Hoe feedback je kan helpen

Een objectieve feedbackgever richt zich op de schrijftechnische uitvoering passend bij de kenmerken van het genre, en niet op de inhoud. Feedback stimuleert je om te ontdekken waar je kracht ligt. Leert je om kritisch naar je eigen werk te kijken. Helpt je om te kiezen. Je kunt hetzelfde immers op verschillende manieren zeggen, omschrijven of tonen. Vaak staar je je blind op je tekst, voel je niet meer in wat het effect ervan is op een buitenstaander die het voor de eerste keer leest. Een frisse blik is dan onmisbaar.

Feedback verwerken is een proces

Door te beseffen dat opbouwende reacties niets zeggen over jouw talent of kwetsbare hersenspinsels, maar bedoeld zijn om je te helpen om je verhaal zo goed mogelijk op papier te krijgen, ga je er anders naar kijken. Soms helpt het om de feedback even weg te leggen. Het belangrijkste is dat je je ervoor openstelt. Met de overtuiging dat de ander je graag wil helpen, lees je de reacties nog eens rustig door. Je gaat er dan vanzelf over nadenken. Vergeet ook niet te ge­nieten van de lovende woorden die je zelfvertrouwen sterken. Hoe fijn is het als je door het gebruiken van de tips waar je achter kunt staan, ziet dat je verhaal beter wordt?

Schrijf in fasen

Als je bij de eerste zinnen al probeert om rekening te houden met alle schrijfaspecten, raak je waarschijnlijk verlamd. Om dat te voorkomen, kun je in fasen schrijven.

Begin met de creatieve fase. Belangrijk daarbij is dat je de inspiratie vrij laat stromen en alles opschrijft wat in je op­borrelt, zonder remmin­gen en zonder je druk te maken of het beter kan.

Dan volgt de fase van het vormgeven; kies een opbouw, structuur, breng samenhang aan en kies voor een vertel­vorm, enz.

Vervolgens komt de fase van het schaven en oppoet­sen. Het schrappen en uitwerken. Pak dan pas de eerder ontvangen feedback en/of een lijstje met schrijfaspecten erbij en kijk of je ze kan toepassen.

Wees bereid om opnieuw aan de slag te gaan

Je verhaal is nu klaar voor toetsing en feedback. Met een frisse blik denken feedbackgevers met je mee. Ze signaleren dingen die jou ontgaan zijn. Hebben vragen, geven de stopmomenten aan of waar de spanning inzakt. Je krijgt verbetertips die je kan gebruiken bij het herschrijven tot een (voorlopig) eindproduct. Schroom niet om je feedbackgever om uitleg te vragen als je iets niet begrijpt. Op deze manier maak je optimaal gebruik van de kennis die anderen met je willen delen en hou je plezier in het schrijven. Ben je ook beter voorbereid op de kritiek die je, als je geluk hebt, van een jurylid of uitgever ontvangt. Blijf vooral ook in jezelf geloven.

Geüpdatet op 27 februari 2022

Barbara van Dijk, schrijfcoach en redacteur van LetterSpinsels, een collectief van gevorderde schrijvers. Onder de naam Barbara Joy schrijfster van diverse gepubliceerde verhalen en de roman Schaduwvrouw. Publicaties en prijzen van Barbara Joy kun je vinden op deze pagina. Als je Barbara wilt bereiken, bijvoorbeeld omdat je geïnteresseerd bent in LetterSpinsels, kun je haar mailen via tjebbar@zeelandnet.nl.